sobota, 23 września 2023

"Obecność Witkacego" Janusza Deglera

Spotkanie poświęcone książce „Obecność Witkacego” Janusza Deglera, w którym wzięli udział Janusz Degler, Tomasz Pawlak, Lech Sokół i Stefan Okołowicz. Rozmowę poprowadził Przemysław Pawlak. Relacja wideo: Michał KK. Państwowy Instytut Wydawniczy przedstawił 18 września 2023 r. obszerny zbiór tekstów prof. Janusza Deglera pt. "Obecność Witkacego".. Ten tom poświęcony jest przede wszystkim wielorako rozumianej obecności Stanisław Ignacego Witkiewicza. To kolejny pokaźny element monumentalnej i bardzo szczegółowej biografii Witkacego. Twórcy, który cieszy się zastępem wyznawców niestrudzenie wysnuwających nitki z kłębowiska, jakim był. Janusz Degler nie unika odpowiedzi na trudne pytania w rodzaju: „Kto zacz i skąd przychodzi Puczymorda?” lub „Kogo pochowano na Pęksowym Brzyzku w kwietniu 1988 roku?”. Opowiada o „piekle edytora”, jakim była praca nad monumentalną edycją listów Witkiewicza, opisuje Witkacowskie przyjaźnie, odsłania kolejne oblicza Witkacego. [Tekst Wydawcy]

środa, 20 września 2023

Dekolonizacja sztuki - z cyklu "Napięcia kulturowe"

Zapraszamy do udziału w fascynującej i złożonej dyskusji, w której udział wezmą goście z Wielkiej Brytanii i Polski: Piotr Juszkiewicz i Inaya Folarin Iman. spotkanie poprowadzili: Agnieszka Kołek i Manick Govinda. Relacja wideo: Michał KK. Prawie każdy obszar świata albo został kiedyś skolonizowany albo dokonał kolonizacji. Kolonializm, czyli przejęcie terytorium i ludności innego kraju lub krainy oraz władanie nimi, jest – słusznie czy niesłusznie – siłą napędową historii świata. Kolonializm to nie tylko obce rządy i wyzysk zasobów ludzkich i ekonomicznych; to również narzucanie skolonizowanym ideologii, religii, przekonań i kultury. Dla przykładu islamizację można by uważać za najgorszą odmianę najazdu kolonialnego. Noblista, podróżnik i pisarz, V.S. Naipaul (1932—2018), podróżując przez wiele niearabskich krajów muzułmańskich, doszedł do „odkrycia, że żadna kolonizacja nie była tak gruntowna, jak ta, która nadeszła razem z wiarą Arabów… Ta religia usunęła przeszłość, a kiedy przeszłość została usunięta, ucierpiała nie tylko historia. Ucierpieć mogło też ludzkie zachowanie oraz ideały dobrego zachowania.” Jednakże powstaje pewien paradoks – większość studiów nad kolonializmem, postkolonializmem i strategiami dekolonizacji poddaje krytycznej analizie jedynie Zachód, szczególnie Wielką Brytanię, Francję i Stany Zjednoczone. Natomiast kontrowersje wzbudziłoby omawianie różnych wymiarów władzy kolonialnej sprawowanej – w przeszłości i obecnie – przez islam, Chiny, Rosję czy nawet Unię Europejską nad narodami czy terytoriami. Dlaczego tak jest? Postkolonializm, czyli ideologiczna i kulturowa władza nad byłymi koloniami, które odzyskały niepodległość i samostanowienie, zmienił się w dekolonizację, ruch aktywistów, który gwałtownie rozwinął się w ciągu ostatnich dziesięciu lat. Przykładami są tu ruch „Rhodes musi runąć” czy też wzrost znaczenia krytycznej teorii ras w świecie akademickim, co skutkuje pojawianiem się na uniwersytetach silnych pod-instytutów, takich jak Instytut Dekolonizacji Sztuki [Decolonising Arts Institute] na Londyńskim Uniwersytecie Sztuki. Instytut ten „pragnie zakwestionować spuściznę kolonialną i imperialną, zmienić sposoby patrzenia, słuchania, myślenia, by doprowadzić do kulturowej, społecznej i instytucjonalnej zmiany”. Zaś inne uniwersytety tworzą moduły zajęć z dekolonizacji sztuki na kierunkach historii sztuki. Widzimy, jak dzieła sztuki usuwane są z wystaw, gdyż stały się kłopotliwe dla kuratorów-aktywistów dekolonizacji: płótno ekscentrycznego brytyjskiego malarza, Stanleya Spencera z 1935 roku, zatytułowane Miłość pomiędzy narodami [Love Among the Nations] zostało w tym roku zdjęte z wystawy w Muzeum Fitzwilliama w Cambridge, gdyż uznano je za przykład rasistowskich i mizantropicznych poglądów Spencera, ukształtowanych przez brytyjski rasizm i rządy imperialne. Jak donosi Douglas Murray w „The Spectator”, galeria Tate Britain zdjęła z wystawy inne dzieło Spencera, Zmartwychwstanie w Cookham (1924—27). Zamknięto też restaurację Rexa Whistlera z powodu muralu na ścianie wykonanego przez Whistlera w 1926 roku. Mural zawierał przedstawienie „zniewolenia czarnego dziecka… Whistler ukazał nie-białe osoby w stereotypowy sposób.” Ostatnio wprowadzono zmiany na wystawie kolekcji Tate Britain, które krytyk „Guardiana”, Jonathan Jones, opisał tak: „Nowość tej aranżacji polega na nadaniu wystawie fasady obecnego zainteresowania kwestiami niewolnictwa, imperium, tożsamości seksualnej i kulturowej… Efekt jest płytki, protekcjonalny i umniejszający”. Inne muzea Zjednoczonego Królestwa, takie jak Wellcome Trust, The Cartoon Museum i Pitt Rivers w Oxfordzie także przechodzą proces dekolonizacji swoich kolekcji i wystaw. [Tekst Centrum Sztuki Współczesnej]

piątek, 15 września 2023

Nie tylko Siwiec - w rocznicę śmierci

Dnia 12 września 2023 r. w 55. rocznicę tragicznej śmierci Ryszarda Siwca, na dziedzińcu Zamku Królewskiego nastąpiło otwarcie wystawy pt. "Nie tylko Siwiec". Przygotowana przez doktora Grzegorza Majchrzaka z Biura Edukacji IPN wystawa przypomina, oprócz śmierci przez samospalenie Ryszarda Siwca, inne protesty, a także represje, jakie nastąpiły po inwazji wojsk Związku Radzieckiego na Czechosłowację. Wystawę otworzył Dyrektor Zamku Królewskiego, prof. dr hab. Wojciech Fałkowski, wystąpienia mieli również dr hab. Karol Polejowski, zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej i zastępca ambasadora Słowacji w Warszawie Martin Cimerman. Relacja wideo: Michał KK

Stanisław Rembek - "Dzieła zebrane"

Spotkanie poświęcone „Dziełom zebranym” Stanisława Rembeka. Rozmowę z Maciejem Urbanowskim, autorem opracowania „Dzieł zebranych”. prowadził red. Jakub Moroz. Stanisław Rembek to jeden z najwybitniejszych polskich prozaików XX wieku, przez peerelowską cenzurę skazany na literacki niebyt. Teksty opracował, eliminując wcześniejsze pomyłki edytorskie oraz ingerencje redaktorskie i cenzorskie, profesor Maciej Urbanowski. [Z notki wydawniczej] Relacja wideo: Michał KK