O relacjach polsko-rosyjskich w kontekście Zbrodni Katyńskiej

maja 10, 2019

4 kwietnia 2019 r. w Bibliotece im. Janusza Kurtyki przy ul. Rakowieckiej 37 odbył się panel dyskusyjny zatytułowany „Relacje polsko-rosyjskie a pamięć o Zbrodni Katyńskiej”. Wydarzenie to stanowi jedno ze spotkań z cyklu: „Historia, prawda, teraźniejszość. Jak prowadzić stosunki międzynarodowe w kontekście przyszłości?”.

Dyskusja była połączona z promocją książki prof. Tadeusza Wolszy „Dotyk Katynia” wydanej w USA przez Fundację im. Janusza Kurtyki oraz Carolina Academic Press. Autor zwycięskiej publikacji został laureatem Nagrody im. Janusza Kurtyki w 2017 r. Więcej na ten temat można przeczytać tutaj.

W debacie wzięli udział znamienici Goście:

1. Dr Witold Wasilewski z Instytutu Pamięci Narodowej specjalizujący się w dziejach nowożytnych historii Polski i Europy Wschodniej z uwzględnieniem Rosji i Związku Sowieckiego. Autor wielu artykułów poświęconych sprawie mordu w Katyniu oraz książki „Ludobójstwo, kłamstwo i walka o prawdę. Sprawa Katynia 1940-2014” a także autor opracowania publikacji „Mord w Lesie Katyńskim. Przesłuchania przed amerykańską Komisją Maddena w latach 1951-1952”.

2. Prof. Wojciech Materski związany z Instytutem Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, wybitny znawca historii Związku Sowieckiego i stosunków polsko-sowieckich. Autor wielu artykułów i książek m.in.: „Mord Katyński. Siedemdziesiąt lat drogi do prawdy”, „Polska a ZSRR 1923-1924. Stosunki wzajemne na tle sytuacji politycznej w Europie.”, „Tarcza Europy. Stosunki polsko-sowieckie 1918-1939”, „Katyń… nasz ból powszedni.”

3. Prof. Tadeusz Wolsza – zastępca przewodniczącego Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej związany z Instytutem Historii Polskiej Akademii Nauk. Historyk posiadający w swoim dorobku ponad 250 publikacji m.in. „Więzienia stalinowskie w Polsce. System, codzienność, represje”, „To co widziałem przekracza swą grozą najśmielsze fantazje – wojenne i powojenne losy Polaków wizytujących Katyń w 1943 roku”, „Dotyk Katynia”.

4. Dr Maciej Wyrwa z Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia badający relacje polsko-rosyjskie w historii najnowszej, który pełnił rolę moderatora spotkania.

Dyskusja rozpoczęła się od powitania zgromadzonych Gości oraz przybyłych słuchaczy przez Prezesa Fundacji im. Janusza Kurtyki – Pana Pawła Kurtykę oraz Koordynatora ds. projektów strategicznych Pana Łukasza Płoskiego.

Podczas panelu poruszono wiele istotnych kwestii dotyczących sprawy mordu w Katyniu. Goście rozmawiali na temat losów polskich świadków obecnych przy odnalezieniu grobów pomordowanych Oficerów – o ukrywaniu się, prześladowaniach, skazywaniu na wieloletnie więzienie lub utracie życia. Wspomniano także o zagranicznych świadkach odkrywania mordu Katyńskiego a także polecono książkę badaczki z Nowego Jorku Pani Krystyny Piórkowskiej „Anglojęzyczni Świadkowie Katynia”.

W dalszej części spotkania zaproszeni Badacze dyskutowali o zjawisku rosyjskiej ofensywy propagandowej - Anty-Katyniu oraz wpływie kłamstwa katyńskiego na relacje polsko-rosyjskie. Rozmawiano także o trudnościach polskich badaczy z uzyskaniem dokumentów potrzebnych do prowadzenia dalszych badań historycznych m.in. o braku tzw. listy białoruskiej z nazwiskami pomordowanych Polskich Oficerów.

Spotkanie zwieńczyły pytania publiczności skierowane do Gości, refleksje m.in. na temat zainteresowania młodzieży historią Polski. Poruszono także problem usunięcia krzyży w Kuropatach na terytorium Białorusi, gdzie w latach 1937 – 1940 stracono i pochowano kilkadziesiąt tysięcy ofiar NKWD, zamordowanych w czasie tzw. operacji polskiej.

Dziękując Gościom oraz przybyłym Słuchaczom, zapraszamy do obejrzenia materiału filmowego z debaty, a tym samym zapoznania się z jej szczegółowym przebiegiem.

Dyskusje są przygotowywane w ramach projektu "Klaster Pozarządowy dla Rzeczypospolitej – na styku nauki, kultury i edukacji obywatelskiej. Nowe miejsce debaty o Polsce". Został on dofinansowany ze środków Programu „Fundusz Inicjatyw Obywatelskich”.

Patronat nad cyklem objęli: „Rzeczpospolita”, „Uważam Rze Historia”, „DoRzeczy”, historykon.pl oraz blogpress.pl. Partnerami projektu są: Stowarzyszenie Studenci dla Rzeczypospolitej oraz Fundacja dla Rzeczypospolitej.

Tekst: Fundacja im. Janusza Kurtyki