W Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego miała miejsce dyskusja pt. "Exit poll sondaż doskonały” poświęcona badaniu przeprowadzonemu w ostatnich wyborach samorządowych przez firmę Ipsos. Wzięli w niej udział: Paweł Predko z firmy Ipsos, który uczestniczył w badaniu, Urszula Krassowska z firmy TNS Polska, oraz dr Marek Styczeń z IS UW. Na widowni znaleźli się i brali udział w dyskusji m.in. prof. Piotr Gliński, dr Tomasz Żukowski, dr Henryk Banaszak, dr Jacek Haman, prof. Mirosława Grabowska (CBOS), Sławomir Nowotny (IBE), Stanisław Mirowski (Millword Brown), dr Józef Orzeł (Klub Ronina) i Jarosław Najdowski. Debatę prowadził Jakub Rutkowski.
W Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego miała miejsce dyskusja pt. "Exit poll sondaż doskonały” poświęcona badaniu przeprowadzonemu w ostatnich wyborach samorządowych przez firmę Ipsos. Wzięli w niej udział: Paweł Predko z firmy Ipsos, który uczestniczył w badaniu, Urszula Krassowska z firmy TNS Polska, oraz dr Marek Styczeń z IS UW. Na widowni znaleźli się i brali udział w dyskusji m.in. prof. Piotr Gliński, dr Tomasz Żukowski, dr Henryk Banaszak, dr Jacek Haman, prof. Mirosława Grabowska (CBOS), Sławomir Nowotny (IBE), Stanisław Mirowski (Millword Brown), dr Józef Orzeł (Klub Ronina) i Jarosław Najdowski. Debatę prowadził Jakub Rutkowski.
Organizatorem debaty był działający przy Uniwersytecie Warszawskim Zespół Na Straży Sondaży http://nastrazysondazy.uw.edu.pl/
W trakcie dyskusji okazało się, że ogłoszone po pierwszej turze w telewizjach wyniki badania exit poll firmy Ipsos nie były tak naprawdę wynikami (ważonymi metodami statystycznymi), a zostały poddane estymacji, i były pewną predykcją, czyli przewidywaniem. Predko odmówił udzielenia odpowiedzi na pytanie jak owa estymacja ma się do surowych lub ważonych wyników, a nawet odmówił odpowiedzi na pytanie, jak duża była różnica między wynikami a estymacją, oraz „w którą stronę” owa estymacja miała miejsce. Firma Ipsos nie opublikuje również surowych danych. Paweł Predko uzasadniał to tajemnicą handlową oraz koniecznością chronienia „know how” firmy. Jak zauważyli uczestnicy dyskusji, oznacza to, że ostatni exit poll nie jest badaniem naukowym i nie posiada wartości naukowej, ponieważ nie można go zweryfikować. Sławomir Nowotny postawił wręcz zarzut, że łamany jest kodeks badawczy.
Sławomir Nowotny: „Informacja o sposobie ważenia nie może być tajemnicą handlową, tym się pan nie powinien zasłaniać, ponieważ to są informacje, które kodeks badawczy nakazuje ujawniać po to, żeby odbiorcy badań mogli ocenić metodologię uzyskania tych właśnie wyników, w związku z tym może pan odmówić tej odpowiedzi, tylko niech nie każe pan nam wierzyć w to, że to jest objęte tajemnicą handlową.” Na uwagę, że takie twierdzenie byłoby słuszne, gdyby dotyczyło surowych wyników sondaży, natomiast Paweł Predko mówił o estymacji Nowotny odparł: „Państwo to przedstawiają jako wynik? Metody estymacji też są jawne i nie mogą być objęte tajemnicą handlową, bo w ten sposób można powiedzieć, że sufit też jest metodą uzyskiwania wyników, tylko my mamy to opatentowane jako know how”
Dr Tomasz Żukowski: „Jest racjonalność firmy, jest racjonalność sondaży, jest racjonalność jakości demokracji, jedni są na straży tajemnicy handlowej, drudzy na straży sondaży, a trzeci na straży jakości polskiej demokracji." Na pytanie, czy przy ważeniu/estymacji były używane wyniki poprzednich wyborów do sejmików, czy też doświadczenia wszystkich innych rodzajów exitów, Paweł Predko odparł: „O części rzeczy nie mogę udzielić informacji, nie mogę powiedzieć. Działamy konkurencyjnie. Podpisane umowy z klientami też pewne rzeczy nakładają. Mogę udzielić takich informacji, których jestem w stanie udzielić, natomiast innych nie mogę i tego nie zrobię.”
Dopytywany uzupełnił: „Wagi wynikają wprost ze schematu losowania próby. [...] Jeżeli chodzi o sposób braków danych i estymacji, to jest wiele modeli i wieloma się sugerowaliśmy, na pewno patrzyliśmy na wynik z 2010 roku, tutaj niczego więcej nie mogliśmy użyć i drugi element to były to modele zbudowane przez nas, które mamy, nad którymi pracujemy, część tych modeli w wyborach do Parlamentu Europejskiego dały znakomity efekt.”
Na pytanie o kierunek korekty dla elektoratów najważniejszych partii politycznych w Polsce Predko odparł krótko: „Nie mogę tego powiedzieć”.
Z kolei na pytanie dr. Żukowskiego, czy modele Ipsosu uwzględniają fenomen poprawności politycznej (np. nielosowość odmów) Predko odparł: „Tak, uwzględnialiśmy, natomiast to było wiele elementów, nie powiem w tej chwili który uwzględniliśmy, który decydował i który został użyty. W każdym exit pollu na pewno się to robi.”
Nowotny: „Badanie metodami naukowymi ma to do siebie, że te metody muszą być ocenialne przez innych, jeśli są objęte „know how”, to już nie jest to badanie naukowe, tylko to jest działalność handlowa. [...] 90% ludzi, którzy w ogóle wiedzą co to jest exit poll, byłoby przekonanych, że to co podaliście w telewizji jest wynikiem badania sondażowego. [...] pan nawet odmawia odpowiedzi na pytanie o wielkość różnicy między wynikiem badania, a tymi prognozami. Czyli mówimy tylko o pewnej sztuce zgadywania opartej na tajnych modelach, których nikt nie jest w stanie ocenić. [...] Czarne skrzynki pod tytułem model przerabiania wyników badania na prognozę”
„Skoro pan odmawia odpowiedzi w jaki sposób przerobili państwo wyniki sondażów, zważone nawet, na opublikowanie prognozy, to trzeba bardzo silnie podkreślać, że to co jest podawane, te procenty, to wbrew temu co sądzi opinia publiczna to nie jest to wynik badania, tylko to jest przetworzony wynik badania, przetworzony według czarnej skrzynki, nikt nie ma prawa zajrzeć do środka, jak się przetwarza. Bo pan nawet nie chce odpowiedzieć na pytanie o stopień różnicy pomiędzy wynikami przeważonymi metodami statystycznymi zależnymi od sposobu doboru próby, a tą prognozą.”
Paweł Predko odmówił podania informacji na temat parametrów predykcji: „To jest pewna umowa handlowa, pewne środowisko konkurencyjne, jesteśmy firmą komercyjną, nie prowadzimy badań, nie jesteśmy instytutem naukowym i z tego względu nie jestem w stanie tych parametrów czy wskaźników które parametryzowaliśmy upubliczniać, Nie jestem ani do tego zobligowany, ani nie jestem upoważniony, ani nie będę tego robił.”
Sławomir Nowotny: „Opinia publiczna jest wprowadzona w błąd, ponieważ uzyskuje informacje, które traktuje jako wyniki sondażu uzyskanego metodami naukowymi, a okazuje się, że otrzymuje co innego i nie wiadomo o ile różnego.”
Wielkość próby badania: 888 lokali wyborczych, próba ogólnopolska 600-608 + nadreprezentacje w 8 miastach, tam gdzie było przeprowadzone badanie na prezydentów miast, w sumie 88,000-87,800 badanych. Szczególny wpływ na wynik wyborów, zdaniem Pawła Predko, miał fakt prawie 20% głosów nieważnych, a ponieważ miały prawdopodobnie rozkład nielosowy wpłynęły na oszacowanie badania exit poll. Drugim elementem zaś kwestia broszurowych kart wyborczych.
Ipsos przeprowadzi analizy różnicy wyników exit pollu dotyczące PSL-u i PiS-u.
Więcej w filmie poniżej, zachęcamy do obejrzenia całości.
Relacja: Bernard
Zdjęcia: https://www.flickr.com/photos/113180435@N07/sets/72157647341297124/
