W Sali Kolumnowej Sejmu odbyła się konferencja "Samorząd terytorialny: problemy i zagrożenia", zorganizowana przez Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość. Udział w niej wzięli samorządowcy z całej Polski.
Dyskusję prowadzili: Wojciech Lubawski, prezydent Kielc oraz Stanisław Ożóg, poseł na sejm.
Wśród prelegentów znaleźli się: prezes PiS Jarosław Kaczyński, Danuta Wawrzynkiewicz (b. doradca prezydenta Lecha Kaczyńskiego ds. finansów publicznych, b. skarbnik m.st. Warszawy), Andrzej Kosztowniak (Związek Miast Polskich, prezydent Radomia), Robert Godek (Związek Powiatów Polskich, starosta strzyżowski), Jerzy Zająkała, (Związek Gmin Wiejskich, wójt gminy Łubianka), Daniel Obajtek (wójt gminy Pcim), Andrzej Duda (burmistrz Kolna), Piotr Uściński (starosta wołomiński), Wojciech Kudelski (prezydent Siedlec), Tomasz Grose (ekspert ds. polityki regionalnej),
Jako pierwszy głos zabrał Jarosław Kaczyński. Zaczął swoje wystąpienie od podziękowań dla dwóch prezydentów: Kielc i Radomia.
"Dzięki nim mamy to dzisiejsze spotkanie" - podkreślił. - "To w rozmowach z nimi ukształtowało się przekonanie, że coś trzeba zrobić. Że ten rzeczywiście wielki sukces, jeden z największych sukcesów, jakie odniósł nasz naród po roku 89 - budowa i funkcjonowanie samorządów, znalazł się dzisiaj w takiej sytuacji, że być może nie będzie można mówić o sukcesie. I tego chcemy uniknąć, w imię interesu społeczeństwa, narodu".
"Bardzo znaczna część władzy, można nawet powiedzieć większość, jest w ręku samorządu. Jest w ręku samorządów bardzo dużo władzy, zwłaszcza tej najistotniejszej dla obywatela, tej władzy, która obywatela obsługuje. Dzisiaj doszliśmy, na skutek nasilenia pewnych praktyk, do takiego stanu, w którym ta podstawowa funkcja jest zagrożona".
"Dla odpowiedzi na pytanie: Co robić, dziś się spotykamy" - powiedział prezes PiS. Podkreślił, że samorządy borykają się dziś z wieloma zagrożeniami.
"Najbardziej odczuwalnym i bezpośrednim jest to, które łączy się z finansowym wymiarem funkcjonowania samorządów. Samorządy, jak każda władza, dla realizacji swoich zadań potrzebują pieniędzy. I tych pieniędzy jest, mówiąc najkrócej, po prostu zbyt mało, że w pewnej części samorządów można mówić o bezpośrednim zagrożeniu brakiem płynności". Niektóre samorządy nie są w stanie zapłacić pieniędzy swoim pracownikom czy nauczycielom.
Prezes PiS podkreślił, że jest to zagrożenie dla demokratycznego funkcjonowania samorządów, gdyż "brak płynności to podstawa do wprowadzenia komisarza". Stwierdził także, że niektóre podejmowane przez władze decyzje obciążają samorządy a niewystarczające jest uwzględnienie tych obciążeń w budżecie, np. podniesienie składki po stronie pracodawcy o 2% to jest ok. 1,400 mln złotych, według obliczeń samorządów. Tymczasem w budżecie jest suma 450 i to ma pokryć te potrzeby, więc jest to miliard dodatkowego deficytu. "W projekcie budżetu deficyt samorządów jest zaplanowany na 5 mld zł, jeśli podsumować projekty samorządowe, to ten deficyt wynosi 12 mld złotych. Czyli 7 mld złotych różnicy" - podkreślił prezes PiS.
Jarosław Kaczyński powiedział także o braku środków - własnego wkładu samorządów na inwestycje, które są bardzo ważne dla mieszkańców. "Zabraknie możliwości realizacji tej szansy, która dzięki naszemu członkostwu w UE została stworzona" - dodał.
"Problem jest szeroki, poważny. Pytanie: co robić, jest jak najbardziej na miejscu. Mam nadzieję, że będziemy dzisiaj potrafili w jakiejś mierze na to pytanie odpowiedzieć, ale mam także nadzieję, że to dzisiejsze spotkanie zostanie zauważone, co jest niezmiernie istotne, przez media i zostanie zauważone przez tych, którzy dziś dzierżą władzę. Ta władza w Polsce jest dziś w ogromnej mierze, także samorządowa, skupiona w ręku jednej organizacji, jednej partii. I apeluję właśnie do tej partii, a w szczególności do jej kierownictwa, żeby te problemy zauważyła, bo to jest sprawa nie tylko istotna, ale to jest także sprawa elementarnych zobowiązań władzy, praworządności, dobrego funkcjonowania porządku publicznego naszego państwa".
Następnie głos zabrała Danuta Wawrzynkiewicz, mówiła o trosce, jaką prezydent Lech Kaczyński otaczał kwestie samorządu terytorialnego, o powstaniu Narodowej Rady Rozwoju, do której śp. prezydent powołał 7 samorządowców z różnych opcji politycznych (zdążyły się tylko odbyć dwa posiedzenia tej rady).
Wymieniła także obszary, na których uczestnicy obecnej konferencji powinni się skupić, to m.in. oświata, janosikowe, zadłużenie. Podkreśliła, że subwencje na oświatę są zbyt małe.
Prezydent Kielc, Wojciech Lubawski mówił o kwestiach finansowych, z którymi borykają się samorządy – zadłużeniu, kredytach. „Zostały nam przekazane obowiązki, niekoniecznie z pieniędzmi” - stwierdził, wspomniał m.in. o podwyżkach dla nauczycieli, wzroście VAT-u.
Problemy samorządu wiejskiego omówił wójt gminy Pcim, Daniel Obajtek.
„Samorządom nie tylko brakuje pieniędzy, ale i brakuje prawnych rozwiązań. Nam nie tylko są potrzebne pieniądze, ale i prawne rozwiązania, byśmy mogli wyzwolić pewien potencjał, który w gminach tkwi.” – powiedział.
Następnie skupił się na kwestii opieki społecznej: „Dziś jeśli nie zmieni rząd, parlament ustawy o opiece społecznej, to samorządy będą coraz więcej na opiekę społeczną wydawać. Można zmienić tak przepisy prawne, by na dzień dzisiejszy kluczową rolę w przyznaniu pomocy odgrywał wywiad środowiskowy czyli decyzja gminnego ośrodka pomocy społecznej”. Mówił także o niewystarczającej subwencji na oświatę i o likwidacji szkół, co ma wpływ na sytuację rodziny.
Piotr Uściński, starosta wołomiński, przytoczył słowa prezydenta Lecha Kaczyńskiego z tygodnika samorządowego „Wspólnota” z maja 2009 roku: „Samorząd nie powinien być obarczany obowiązkami władzy rządowej, a niestety taką tendencję da się obserwować. Jestem przeciwny przejmowaniu przez samorządy zadań administracji rządowej przez którą państwo wypełnia swoje konstytucyjne obowiązki”.
Uściński także podkreślił nakładanie obowiązków bez wsparcia finansowego, jest to, jak stwierdził „łatanie dziury w budżecie państwa, ale kosztem funkcjonowania samorządu terytorialnego". Zauważył, że w związku z wejściem w życie ustawy o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej, samorządy muszą wykładać dodatkowe środki z własnej kasy. W imieniu powiatu wołomińskiego zgłosił postulat likwidacji gimnazjów i powrotu do ośmioletniej szkoły podstawowej.
Relacja: Margotte
prezes PiS Jarosław Kaczyński w czasie konferencji prasowej
prezydent Kielc Wojciech Lubawski
prezydent Radomia Andrzej Krzysztowniak
Starosta strzyżowski Robert Godek
wójt gminy Załubianka Jerzy Zająkała.
wójt gminy Pcim Daniel Obajtek
burmistrz Kolna Andrzej Duda
ekspert Tomasz Grose
