„Uczeń. Rodzic. Nauczyciel – Dobra Zmiana”
W Instytucie Lecha Kaczyńskiego w połowie lipca odbyło się spotkanie z minister edukacji Anną Zalewską i wicepremierem Mateuszem Morawieckim poświecone planowanym zmianom w systemie edukacji w Polsce. Było to podsumowanie debat, jakie odbyły się wcześniej i spotkania na ten temat w Toruniu. Ministerstwo prowadziło debaty, konsultacje, a nawet poszczególne osoby mogły przeprowadzić debaty, zarejestrować je i przesłać wnioski (choćby w czasie rady pedagogicznej), uczestniczyli w tych debatach również kuratorzy.
PODSUMOWANIE OGÓLNOPOLSKIEJ DEBATY O EDUKACJI
„Uczeń. Rodzic. Nauczyciel – Dobra Zmiana”
W Instytucie Lecha Kaczyńskiego w połowie lipca odbyło się spotkanie z minister edukacji Anną Zalewską i wicepremierem Mateuszem Morawieckim poświecone planowanym zmianom w systemie edukacji w Polsce. Było to podsumowanie debat, jakie odbyły się wcześniej i spotkania na ten temat w Toruniu. Ministerstwo prowadziło debaty, konsultacje, a nawet poszczególne osoby mogły przeprowadzić debaty, zarejestrować je i przesłać wnioski (choćby w czasie rady pedagogicznej), uczestniczyli w tych debatach również kuratorzy.
Prezentacja minister Anny Zalewskiej:
„Przed zmianą dyskutowaliśmy ze społeczeństwem, po to żeby mieć dowód i zaplecze społeczne, że te zmiany o których mówimy, są oczekiwane.”
Przykładem były zmiany związane z sześciolatkami - ponad 80% rodziców zdecydowało, że sześciolatki uczą się w przedszkolu.
Minister Anna Zalewska: „Zaczęliśmy od czytania, rzeczywiście mamy z tym poważny kłopot, wiemy jaka to kompetencja, jak doskonale rozwija człowieka, uczy bezpieczeństwa, nie poddawania się manipulacji.” Pani minister zwróciła też uwagę, że obecnie lektury szkolne to system czytania we fragmentach. Ministerstwo Kultury posiada 600 mln zł, a MEN ok. 120 mln na te cele. Ważne też jest nauczanie historii - MEN będzie ogłaszać i dofinansowywać wycieczki dla uczniów do miejsc historycznych.
Edukacja to nie tylko nauczanie, ale też wychowanie - ważnym tematem będzie wolontariat – „przyzwyczajenie młodego człowieka do wolontariatu, do tego, że trzeba służyć innym. Chcemy opisać ten wolontariat, uznać, ze będzie on ważnym elementem w ocenie zachowania młodego człowieka.”
Anna Zalewska zwróciła uwagę na wsparcie szkół polonijnych, ale też na integrację i wsparcie dzieci dwujęzycznych wracających do Polski, czy też repatriowanych ze Wschodu. A także na działania w kwestii zajęć z wychowania fizycznego, czy zmian w szkolnych sklepikach.
Ważną zmianą będzie wprowadzenie tygodnia projektów edukacyjnych – miałby to być drugi lub trzeci tydzień czerwca, a składać na niego miałyby się „pokazy klas, które mają obowiązek pracować nad różnymi projektami. To nie będą wielkie projekty, ale takie, które będą zmuszały do innego spojrzenia na podstawę programową.” Będzie to też mobilizacja dla nauczycieli, by wprowadzać inne formy aktywizacji młodych ludzi na zajęciach szkolnych.
Minister Zalewska podkreśliła, że system edukacji dysponuje sporymi środkami na naukę programowania czy wdrażania szerokopasmowego internetu. „W ciągu dwóch lat chcemy dokonać cywilizacyjnego skoku, żeby każda placówka była zaopatrzona w szerokopasmowy internet, a jednocześnie chcemy nauczyć nauczycieli korzystania z tego.”
Nastąpią też zmiany w nauczaniu języka obcego, nauka którego ma być kontynuowana w wyższych szkołach - nie będzie można zaczynać jej od nowa, jeśli poprzednio uczeń już danego języka się uczył.
Ważne zmiany nastąpią w obszarze szkolnictwa zawodowego – ma powstać tzw. system dualny. Nastąpi związanie szkolnictwa zawodowego z pracodawcami, zwłaszcza, że pracodawcy dysponują bazą sprzętową i laboratoryjną. „Chcemy pracodawcę włączyć nie tylko w pisanie podstaw programowych, których pisanie bardzo usprawniliśmy, ale również egzaminowanie."
Oprócz dotychczasowych techników będą tzw. szkoły branżowe (zawodowe), po ukończeniu których będzie przygotowany drugi stopień szkoły zawodowej – tzw. matura zawodowa, tak by można było po jej zdaniu kończyć studia na poziomie licencjackim.
A odnosząc się do matur w ogóle minister powiedziała: „Bardzo poważnie myślimy nad uelastycznieniem systemu matur. Mamy np. kłopot z dorosłymi, którzy maja po 35 lat, funkcjonowali w innym systemie i nagle każe im się kończyć jakiś nowy model szkoły po to, żeby mogli przystąpić do matury.”
W swoim wystąpieniu minister Anna Zalewska poruszyła też problem Centrów Kształcenia Praktycznego, doskonalenia zawodowego nauczycieli zawodu, egzaminów zewnętrznych i wewnętrznych możliwości odwołania się ucznia od wyników matury, Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i e-oceniania, klasy mundurowych.
Jeśli chodzi o szkoły specjalistyczne (dawniej specjalne) minister Zalewska zapewniła o pracach na lepszym wykorzystaniem sporych środków jakie są na ten cel dostępne. „Wskazujemy na absolutną konieczność stworzenia zawodów pomocniczych, tak żeby dzieci, a później dorośli z potrzebami specjalnymi nie byli bezrobotnymi.”
W szkole ważną rolę mają odgrywać rodzice (już została zwiększony udział rodziców w wyłanianiu dyrektora szkoły). Dotyczy to też szeroko rozumianego bezpieczeństwa – „Dyrektor musi mieć pełną odpowiedzialność, a rodzice muszą pisemnie wyrażać zgodę, gdy ktoś obcy chce przychodzić do jakiejś klasy i o czymś uczyć, a nauczyciel nie wie jakie treści programowe są przedstawiane dziecku.”
„Chcemy trochę zamknąć szkołę - trzeba będzie się rejestrować przy wejściu do szkoły. To jest pierwsza eliminacja, szczególnie w dużych szkołach przed obcymi.”
Priorytetem zmian ma być odbiurokratyzowanie szkoły (godziny karciane, podstawa programowa, zmiany w awansie nauczycieli). „Chcemy uciec od prostego mechanizmu: dajcie podwyżki. Jest tyle biurokracji przy awansie zawodowym, w bardzo wielu elementach wyczerpała się też karta nauczyciela. - Cały czas podkreślam i mówię o stoliku branżowym (który wynika z ustawy o radzie dialogu), bo bez związków zawodowych i samorządowców po prostu tego nie zrobię.”
Omawiając kwestię doskonalenie zawodowego nauczycieli minister Zalewska powiedziała: „jesteśmy jednym z nielicznych krajów, który zrezygnował z nadzoru nad doskonaleniem zawodowym nauczycieli! [...] Mamy 430 placówek które szkolą nauczycieli. Każdy może uczyć nauczyciela. Większość tych placówek jest oczywiście bez akredytacji. [...] Chcemy mieć krajowy plan doskonalenia zawodowego, przejrzeć wszystkie akredytacje i je uszczelnić tak, żeby rzeczywiście to służyło systemowi, a jednocześnie ściągać tam pieniądze. W różnych formach na doskonalenie zawodowe mamy ponad miliard sto milionów zł. A tak naprawdę nikt nie widzi, że rzeczywiście te pieniądze są.”
Poważnym problemem z jakim boryka się polska szkoła jest demografia - od 2008 roku z powodu spadającej liczby uczniów 46 tys. nauczycieli zostało zwolnionych, a wielu nauczycieli jest na części etatu – „szukamy takich ofert doskonalenia, żeby w systemie już na stałe byli doradcy zawodowi, doradcy metodyczni, asystenci ucznia obcojęzycznego.” ma to spowodować utrzymanie nauczycieli w systemie edukacji.
Sporo uwagi minister Anna Zalewska poświęciła kwestii finansowania systemu edukacji: „W systemie jest bardzo dużo pieniędzy na edukację. 43 miliardy to jest dobry kawał budżetu państwa i póki co ani pani premier ani minister finansów mimo, że subwencja jest uzależniona od liczby dzieci i liczby nauczycieli nie mówi, że trzeba obniżyć tę subwencję. Daje taką możliwość, żeby kwota przypadająca na ucznia zwiększyła się, a jednocześnie żeby była możliwość wykonania różnego rodzaju zadań, które do tej pory nie były wykorzystywane. Pierwsza moja deklaracja - będzie subwencja oświatowa dla sześciolatka. Przedszkole jest zadaniem własnym gminy, państwo dofinansowuje to zadanie kwota miliarda 600 milionów zł. Sześciolatek był w tej kwocie i „kosztował” 1370 zł. Od 2017 roku będzie to 4300 zł. To jest też argument dla samorządów gminnych, które mówią, że za chwilkę stracą rocznik, że nie będzie 9 tylko 8 klas. Mówię będzie 8 klas ale są pieniądze na sześciolatka i on jest w subwencji. Jest dziewięć roczników tak jak było.”
Sporo uwagi było też poświęconej nowej strukturze szkolnictwa. „Celem tej reformy jest ratowanie tego co jest - i budynków i umiejętności nauczycieli i małych szkół, które są centrami lokalnej kultury. Zależy nam przede wszystkim na tym co zaczyna i kończy system edukacji, tzn. na wzmocnieniu edukacji wczesnoszkolnej [...] i przywróceniu czteroletniego liceum.”
Min. Zalewska omówiła też badania, które zdyskwalifikowały gimnazja - nie wyrównują szans edukacyjnych, niektóre wyspecjalizowały się w omijaniu obwodowości. Okazuje się, że najwyższe wyniki są w szkołach połączonych, (głównie szkoły podstawowe i gimnazja). „Tam zmiany systemu będą polegały na tym , że zmieni się szyld - zostaną budynki, nauczyciele, metody wychowawcze, a dzieci zupełnie elastycznie będą w tym uczestniczyły.”
”Liczono, że żeby zapewnić stabilność zatrudnienia nauczycieli w gimnazjum trzeba by mieć w placówce 350-400 osób. Jest 143. Więc tej stabilności absolutnie nie będzie!”
Wydłużenie liceum poprawi sytuację w tych szkołach – obecnie w pierwszej klasie najczęściej kończona jest podstawa programowa gimnazjum a „z liceum zrobił się półtoraroczny kurs przygotowania do matury”. Kumulacja roczników w liceach wręcz uratuje sytuację w powiatach.
Osobną kwestią jest przywrócenie kształcenia pielęgniarskiego na średnim poziomie, zgodnie z wymogami przepisów unijnych.
Wicepremier Morawiecki w pełni poparł projekt reformy edukacji.
„W ostatnich 15-25 latach III RP szkolnictwo kojarzy mi się mocno z taką oderwaną od życia sferą, oderwaną od życia zawodowego, a w szczególności od życia duchowego i moralnego. W starożytnej Grecji było takie pojęcia paideia co to oznaczało zarówno wykształcenie, jak i wychowanie i w sumie też kulturę - tzn. łączenie w sobie tych elementów edukacji, ale tez moralności i wychowania człowieka do życia zarówno zawodowego, ówczesnego oczywiście, ale też do życia w społeczeństwie. Te kierunki, które pani minister Zalewska pokazała zdecydowanie zmierzają w tym kierunku, w tę stronę, żeby odtworzyć model taki gdzie mamy ambicje kształcenia nie tylko czysto technicznego, testowego, w dużo bardziej uniwersalnego.”
„Jest bardzo duża nieprzystawalność kolejnych szczebli kształcenia. Dodatkowy szczebel gimnazjalny bardzo mocno wcisnął się między dzieci, a później już młodzież, zabierając młodzież na poziomie najbardziej trudnym."
Wicepremier zwrócił uwagę że chociaż nasz system przygotowuje do rozwiązywania testów, to nie przygotowuje absolwentów do rozwiązywania problemów, a szczególnie na rynku pracy. Potwierdzają to tez wypowiedzi rektorów, którzy krytycznie oceniają przygotowanie kandydatów na studia, jak tez słabe wyniki matury z WoS, która wymaga bardziej przekrojowego sposobu myślenia, niż tylko rozwiązywania testów. Natomiast polską specjalnością w edukacji i szansą narodową zdaniem wicepremiera Mateusza Morawieckiego może stać się właśnie programowanie.
„System edukacyjny, jaki tutaj przebudowujemy, z jednoczesną pracą nad systemem gospodarczym są ze sobą splecione ręka w rękę. Potrzebujemy nie tylko ludzi, którzy są dobrze wykształceni, bardzo zdolni, kreatywni, dopasowani do rynku pracy, przydatni dla przedsiębiorców czy sami są przedsiębiorcami – ale wspólnym mianownikiem tego wszystkiego wychowywanie do patriotyzmu. My się prawie tego wstydzimy po 25 latach III Rzeczpospolitej, która nam obrzydzała to wychowywanie do patriotyzmu. Wychowywanie do tego, że państwo jest wielką wartością, uczciwa praca dla pracodawcy, czy bycie przedsiębiorcą jest wielką wartością. i tego nam bardzo brakuje w programie szkolnym.”
„Wychowywanie takiego człowieka bez właściwości, człowieka, który nie znał historii swojego kraju, który nie kochał Polski, było niestety niezamierzonym, albo być może zamierzonym skutkiem tego wychowywania odmiejscowionego człowieka, który był wykorzeniony z polskiej tradycji. Dlatego uważam, że wielkim naszym zadaniem jest, żebyśmy się nie bali i nie przestraszyli tej fali mainstreamu i tego technokratycznego podejścia Unii Europejskiej, żebyśmy budowali jednocześnie poprzez szkołę dobre wychowanie. A do tego też potrzeba oczywiście kształcenia nauczycieli, nowych nauczycieli, nauczycieli, którzy się nie boją wychowywać do patriotyzmu” zakończył wicepremier.
Więcej na filmie poniżej:
Wspólna konferencja prasowa Minister Edukacji Narodowej i oświatowej „Solidarności”:
Relacja: Bernard
Więcej zdjęć:
https://www.flickr.com/photos/113180435@N07/sets/72157673697342981
