W Centrum Pieniądza NBP 17.02.2022 odbył się wykład „Lustra weneckie cyberpanów z Doliny Krzemowej”, który wygłosił prof. Andrzej Zybertowicz z Akademii Sztuki Wojennej.
Andrzej Zybertowicz - wprowadzenie
Lustra weneckie cyberpanów z Doliny Krzemowej
Ma miejsce bezprecedensowa w dziejach ludzkości kumulacja w rękach bardzo nielicznej grupy podmiotów czterech rodzajów zasobów społecznych: bogactwa, wiedzy, władzy oraz przestrzeni komunikacji społecznej. Można nawet mówić o monopolizacji tych zasobów. W pierwszej kolejności chodzi o tzw. grupę GAFAM:
Google, Apple, Facebook, Amazon, Microsoft. Nigdy wcześniej tak nieliczna grupa podmiotów gospodarczych oraz ich dysponentów nie miała tak wielowymiarowej przewagi nad pozostałymi częściami społeczeństwa.
Wskazana kumulacja wytwarza liczne niekorzystne, głębokie i długofalowe skutki społeczne. Do najważniejszych z nich należą: wysoka chwiejność struktur społecznych; hiper-indywidualizm; dezorientacja i degradacja poznawcza oraz moralna miliardów osób; zwiększona podatność na manipulację i szalone ideologie. Zdaniem badaczki z Uniwersytetu Harvarda Shoshany Zuboff nastąpił „pucz
za weneckim lustrem”: ogromny obszar władzy nad społeczeństwami Zachodu niejawnie przechwyciła wąska grupa osób – określamy ich mianem „cyberpanów” – które bez żadnego demokratycznego mandatu zakulisowo zarządzają ważnymi procesami społecznymi. Zostało wskazane, iż sytuacja ta m.in. ogranicza zdolności racjonalnego reagowania przez USA na wyzwania, jakie dla Cywilizacji Zachodu
przyniósł rozwój Chin.
Wykład przedstawił mechanizmy, które leżą u podstaw procesów
powodujących, iż cyber destabilizuje real i zachęcił do dyskusji nad środkami zaradczymi.
Andrzej Zybertowicz (ur. 1954) – socjolog, analityk, konsultant polityczny, profesor nauk społecznych. Absolwent historii na UAM. W latach 1977–2020 wykładał na UMK, gdzie w od 1998 do 2006 r. był dyrektorem Instytutu Socjologii. Podczas stanu wojennego działał w opozycji, m.in. współorganizując kolportaż prasy podziemnej w Toruniu. Lipiec–wrzesień 1982 r. spędził w areszcie śledczym. Objęty amnestią dla więźniów politycznych w 1983 r. Odbył staże badawcze na uniwersytetach w Oksfordzie, Cambridge, Sydney i Ann Arbor. Brał udział w międzynarodowych konferencjach, seminariach i wygłaszał wykłady w Australii, Belgii, Czarnogórze, Hiszpanii, Holandii, Jugosławii, Kanadzie, Litwie, Niemczech, Norwegii, Rosji, Rumunii, Serbii, Szwajcarii, Ukrainie, USA, Węgrzech, Wielkiej Brytanii. Od 2014 r. członek Komitetu Socjologii PAN. Autor wielu publikacji badawczych dotyczących transformacji ustrojowej, zakulisowych wymiarów życia społecznego oraz socjologii wiedzy.
Współautor pierwszej wydanej na Zachodzie naukowej analizy roli tajnych służb w procesach wychodzenia z komunizmu Privatizing the Police-State: The case of Poland (2000, wraz z M. Łoś).
Wśród jego książek są:
W uścisku tajnych służb: Upadek komunizmu i układ post-nomenklaturowy (1993); Przemoc i poznanie: Studium z nie-klasycznej socjologii wiedzy (1995);
Pociąg do Polski. Polska do Pociągu (2011);
III RP: Kulisy systemu (2013, rozmowa J. Lichockiej);
Samobójstwo Oświecenia? Jak neuronauka i nowe technologie pustoszą ludzki świat (2015; z zespołem: M. Gurtowski, K. Tamborska, M. Trawiński i J. Waszewski);
Państwo Platformy: Bilans zamknięcia (2015, wraz z R. Sojakiem i M. Gurtowskim).
Ekspert Komisji Weryfikacyjnej Wojskowych Służb Informacyjnych: 2006–2007;
Przewodniczący Rady Programowej Centralnego Ośrodka Szkolenia ABW: 2006–2007;
Główny doradca ds. bezpieczeństwa państwa premiera Jarosława Kaczyńskiego: lipiec–listopad 2007;
Doradca ds. bezpieczeństwa państwa Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego: 2008
