W Hybrydach odbyła się premiera książki Rafała Ziemkiewicza „Myśli nowoczesnego endeka”. W wieczorze udział wzięli Michał Karnowski, Piotr Gontarczyk i Stanisław Janecki.
Jak powiedział Ziemkiewicz „Ta książka wbrew tytułowi nie jest o Romanie Dmowskim, nie jest o endecji.”, choć o tym w jakieś części również. Goście i autor dyskutowali nie tylko o książce, tradycji endeckiej, zwłaszcza tej związanej z pracą organiczną, ale też o tym, co dzieje się teraz w Polsce, co stało się przez 20 lat, mediach, ale próbowali przede wszystkim odpowiedzieć na pytanie „co robić”.
Zawsze czułem się bardziej pisarzem niż komentatorem. Wiem, że wyrok rynku jest inny, że moja proza sprzedaje się oczywiście bardzo dobrze, ale publicystyka jeszcze lepiej. Zawsze chciałem czuć się pisarzem, a pisarz zajmuje się jedną podstawową sprawą, która zwłaszcza w Polsce jest sprawą podstawową – tożsamością. To jest to co najbardziej interesuje mnie przy pisaniu.powiedział autor.
Ta książka trafiła w pewien moment. Pisałem tę książkę trochę z zamiarem pocieszenia czytelnika. I tam piszę: to pęknie, i mimo że wydawca wydał tę książkę tak szybko jak się dało, to zaczęło pękać, zanim się książka ukazała.
I kontynuując o książce:
Ona nosi tytuł „Myśli nowoczesnego endeka” dlatego, że postanowiłem się do takiej nazwy odwołać, żeby pokazać, ze jest coś co nas łączy, a to co nas łączy to są polskie interesy. To nas łączy nawet z ludźmi, którzy są pod urokiem Palikota, których ja traktuje tak samo jak to ciemne chłopstwo Szeli w wieku XIX, które zaborcy wykorzystywali, czy ten rodzimy motłoch, który zaborcy wykorzystywali przeciwko powstańcom styczniowym. Wkurza mnie to, że mamy ich traktować jako wrogów. Nie, bo to są też Polacy, chociaż ogłupieni. I trzeba ich „odgłupić”. A tradycja endecka była wzorcowym sposobem „odgłupienia” Polaków. Sprawiła, że po 40 latach ciężkiej pracy, którą endecja i inni polscy politycy, patrioci wykonywali, potomkowie chłopów, którzy w Powstaniu Styczniowym donosili na powstańców w roku 1920, masowo wstępowali do polskiego wojska, żeby Polski bronić.
Ta książka jest dlatego, że mam głębokie przekonanie, że jakiś mur, o który waliliśmy głowami przez 20 lat w najbliższym czasie zacznie się sypać i dobrze by było, żeby się nie powtórzyła historia sprzed 20 lat, że mur się posypał, a nie miał kto wejść na ten teren, zagospodarować go, poprawić, bo z tej klęski jaką była III Rzeczpospolita trzeba wyciągnąć wnioski.
Mówiąc o książce, Michał Karnowski zauważył:
To jest jedna z najważniejszych książek publicystycznych ostatniego dwudziestolecia, to jest książka, którą każdy kto przeżywa Polskę, kto ma aktywny stosunek do idei polskiej, powinien przeczytać.
Tam pada wiele słów, które mogą klasycznego pisowca urazić, bo to nie jest książka dla klasycznego pisowca sympatyczna, co nie znaczy, że nie dostrzega Rafał Ziemkiewicz iluś elementów, które są dobre w tym obozie. To jest książka niepokorna, to jest książka pod prąd. Jest takie powiedzenie, że cała prawica myśli Kaczyńskim, a Rafał Ziemkiewicz narzuca polskiej publicystyce, tej która aktywnie przeżywa polskość ileś pojęć, ileś znaków i wskazuje kierunki myślenia. Michnikowszczyzna, czym jest elita, czym są Kreole, czym jest postkolonializm naszego kraju itd. itd. I druga bardzo ważna rzecz to jest pytanie o elity. Czym jest dzisiaj intelektualista, jaka jest jego rola i misja i opis zdrady, której dokonała inteligencja (pytanie czy to inteligencja), która w obozie michnikowszczyzny się znalazła, która kompletnie wszystkiemu zaprzeczyła, i po której została całkowita pustka. I pytanie co dalej?
O tradycji narodowej mówił Piotr Gontarczyk - o zasługach ruchu narodowo-demokratycznego dla wiedzy o tym, czym jest polityka w odniesieniu do dzisiejszej walki o interesy narodowe poszczególnych państw, choćby na forum Unii Europejskiej. Historyk wspomniał też o wydawanych obecnie książkach (przez PAN), które zakłamują nie tylko historię ruchu narodowego, ale traktują walkę o język polski w szkołach w czasie zaborów wręcz jako „polski szowinizm”.
Mówiąc o endecji w kontekście tego „co robić”, Rafał Ziemkiewicz powiedział:
Z całego Dmowskiego, gdyby ktoś kazał mi wybrać jedno najważniejsze zdanie, to jest to zdanie, że tylko zorganizowany naród jest w stanie być podmiotem w grze międzynarodowej, że w grze międzynarodowej nie ma słuszności i braku słuszności, tylko siła i brak siły, a siła bierze się z organizacji. I tylko zorganizowane narody są w stanie tworzyć państwa, które zabezpieczą ich interesy. Dla mnie to jest kwintesencja myśli endeckiej i dla mnie to jest zasadnicza wskazówka co robić dzisiaj.
Co robić? Trzeba Polaków organizować, trzeba to robić na wszystkich możliwych poziomach, wokół takich haseł, które Polaków mogą jak najbardziej zjednoczyć.
Ziemkiewicz mówił też krytycznie o największej partii opozycyjnej, choć jak podkreślił nie tworzy mitów że jest mu równie daleko do Donalda Tuska i Jarosława Kaczyńskiego. Autor „Myśli nowoczesnego endeka” uznał Donalda Tuska za „cynicznego łobuza, łajdaka ostatniego, bardziej nikczemna kreatura nie rządziła Polską od czasów gen. Zajączka, a z drugiej strony człowieka, który źle zarządza moimi sprawami, to nie ma mowy o żadnym równym dystansie.”
Polemizując z niektórymi poglądami autora „Myśli...”, Piotr Gontarczyk powiedział:
Kluczem jest odzyskanie własnego państwa. Wydaje mi się, że Kaczyński ma jednak rację, że jeżeli będzie miał mniej głosów, nie zdobędzie władzy bardzo silnej i absolutnej, to nie będzie w stanie zrobić nic poza afirmacją tego systemu i firmowaniem tego systemu swoim nazwiskiem. Bez bardzo radykalnych posunięć, wydaje mi się, nie da się wiele zrobić. [...] Bez odzyskania państwa samoorganizacja może nie wystarczyć.
Również Stanisław Janecki, mówiąc o samoorganizacji i poświęcaniu 4 godzin w tygodniu dla wspólnoty, wyraził obawę, że to może nie wystarczyć. Nawiązał też do historii ruchu narodowego i zasług takich postaci, jak Kwiatkowski, czy Grabski, o których nie mówi się że byli narodowcami.
Michał Karnowski, nawiązując do wypowiedzi Piotra Gontarczyka, wyraził obawę, że pewne rzeczy być może muszą się dopalić, że być może będziemy musieli sięgnąć dna, bo takie są konsekwencje wyborów, jakich dokonują Polacy wybierając tak nieudolne rządy.
Widzimy jak cierpią ludzie, niezasłużenie, którzy wybierali pewne rzeczy, na kogoś głosowali, pewnych przestróg nie słuchali. [...] Pewne rzeczy muszą się dopalić. To straszne, ale być może jeszcze iluś ludzi w Polsce musi umrzeć, żebyśmy zrozumieli, że wszystko ma konsekwencje. [...] Zamyka się Centrum Zdrowia Dziecka. [...] cztery oddziały nie przyjmują. [...] I co? I nic? [...] Rozumiem, że musimy przekonać naszych rodaków, ale jest jakaś granica przekonywania. Ktoś wybierając ludzi, którzy mają tak kompletnie gdzieś polskie dzieci, chore dzieci, nasze dzieci też nie miał żadnych emocji. I moja teza jest taka: To musi dojść do dna. To jeszcze nie jest koniec. CASA, Smoleńsk - tupolew, Szczekociny - tylko parę po drodze wymieniam - przedostatnio tunel, a ostatnio... trzy potężne bloki, z tysiąc ludzi tam mieszka, troszkę się ruszyły. Ile trzeba, żeby one wszystkie się zapadły? Moja teza jest taka, że te rządy doprowadzą do jakiejś wielkiej katastrofy, [...] nie chcę tego i modlę się, żeby tego nie było, ale niestety ciągi nieudolności do tego prowadzą.
Pod koniec spotkania w odpowiedzi na pytanie z sali doszło do dyskusji o mediach, które trzeba zdobyć i które są niezbędne do sprawowania władzy.
Michał Karnowski:
Instytucja tworzy siłę. Co tworzy potęgę drugiej strony? Że ludzie czują się bezradni? Dziesiątki i setki instytucji od tak potężnych jak Agora po mniejsze, opanowane, przejęte, pilnowane. Struktury zdolne zaciągać pieniądze, organizować wspólne akcje, nagonki, wobec których człowiek jest bezradny. [...] Dzisiaj najważniejsze są media. Co zmieni Polskę? Media. Kiedy będzie w Warszawie Budapeszt? Kiedy będzie prawicowa telewizja informacyjna. Złe słowo, obiektywna, prawdziwa. Tak było na Węgrzech. [...] To jest nieprawda, że oni nie mieli mediów, tam były telewizje. W Stanach Zjednoczonych Fox News wszedł na pierwszą pozycję pod względem oglądalności i zmienił całkowicie krajobraz polityczny. [..] Czy PiS może wygrać wybory? Może. Ale czy PiS może rządzić przy tych mediach?
Stanisław Janecki przedstawił własną diagnozę postępowania opartą na negatywnych doświadczeniach z przeszłości:
To nie jest tak, że to jest jedyny proces: twórzmy media. Mnie doświadczenie poprzednich lat nauczyło jednego. Zachowywaliśmy się kulturalnie, a powinniśmy zachowywać się jak chamy. [...] Tamci zawsze robili tak, ze czyścili wszystko do spodu. Załóżmy, że jest zmiana polityczna, wchodzi się do telewizji publicznej i są wszystkie kontredanse, rude kity dostają programy itd. Nie! Nie ma zmiłuj. Telewizja, media publiczne, są skomunizowane w dużej części jeszcze. [...] Trzeba tę hołotę wyrzucić na zbitą twarz po prostu. [...] To nie znaczy, że się jakiś zamordyzm wprowadzi, tylko normalne kryteria. Ci ludzie od 30 lat są tam nie na zasadzie, że coś potrafią, tylko ten jest podwiązany do WSI, ten jest podwiązany do cywilnych służb, ten do takich aparatczyków itd. Opcja zerowa. Nie na zasadzie zemsty. Opcja zerowa, żeby umożliwić zrobienie czegokolwiek.
Hybrydy wypełnione były po brzegi. Autor złożył kilkaset autografów. Książka jest dostępna m.in. w księgarni internetowej http://multibook.pl/
Inne relacje Blogpressu: http://blogpress.pl/blogpress
Relacja Margotte i Bernard
Dominik Zdort i jego pięciu rozmówców: Zdzisław Krasnodębski, Antoni Macierewicz, ks. abp Józef Michalik, Jan Pospieszalski i Wojciech Wencel odpowiadają w „Kompendium patriotyzmu” na pytanie, co to jest patria czyli ojczyzna i w czym może przejawiać się troska o nią czyli patriotyzm. Zdefiniować współczesny polski patriotyzmu wcale nie jest łatwo, dlatego siłą „Kompendium” jest to, że dyskutanci przywołując własne doświadczenia opowiadają o patriotyzmie w szerokim kontekście – historycznym, literackim, emocjonalnym i politycznym.
Lektura książki jest tym bardziej wartościowa, że wokół patriotyzmu narosło wiele nieprawdziwych mitów. Jak choćby ten, że patriotą jest już ten, kto troszczy się wyłącznie o swój dobrobyt, bo płaci podatki na wspólne państwo a nawet, że patriotyzm jest wręcz jakąś przeszkodą w rozwoju ekonomicznym. Tymczasem okazuje się, że najlepiej radzą sobie państwa z trwale zakorzenioną wśród swoich obywateli troską o dobro wspólne i rodzimą własność. W „Kompendium” znajdziemy szereg odniesień do polskiej historii i wiary chrześcijańskiej, które są ze sobą nierozerwalnie złączone.
Mówienie o patriotyzmie trudno oddzielić od polityki, głównie tej bieżącej, dlatego w książce mamy rozważania o kondycji polskiego państwa i rządzących nim polityków. Ważnym punktem odniesienia dla wszystkich rozmówców dziennikarza „Rzeczpospolitej” jest katastrofa smoleńska. Pokazała ona bowiem jak w soczewce postawy ludzkie, z których jedne można przyporządkować jako patriotyczne, a inne zakwalifikować jako zdradę narodową. Jeśli nawet rozmówcy Zdorta nie unikali bardzo ostrych ocen, to prowadzący rozmowy postarał się, aby stało za nimi jak najwięcej merytorycznych argumentów.
Z „Kompendium patriotyzmu” wyłania się negatywny obraz aktualnie rządzących Polską elit. Bywało jednak gorzej i „Kompendium...” pokazuje, że tylko własną aktywnością na różnych polach w trosce o wspólne dobro można zmienić Polskę na lepsze.
Prof. Zdzisław Krasnodębski zwraca uwagę, że przynależymy do większej całości, do polskości, i czy tego chcemy czy nie, mamy wspólną historię, którą możemy różnie oceniać, ale jest ona elementem tożsamości każdego Polaka. Tego, kto broni wartości naszej wspólnoty można z pewnością nazwać patriotą. Zdaniem profesora, patriotą nie jest tylko ten, kto z karabinem broni granic Polski, ale również ten, kto walczy słowem. Patriotyzm wymaga bowiem aktywności. Nie ma patriotyzmu „bezobjawowego”, nie jest patriotą ten, kto macha ręką na sprawy ważne dla kraju i wyjeżdża za granicę, albo ten kto udaje, że nie widzi niegodziwości i nieprawości w życiu publicznym.
Postawę zapewnienia sobie dobrobytu Krasnodębski uznaje co najwyżej za patriotyzm bardzo uproszczony. Bowiem pomiędzy krajami też istnieje współzawodnictwo, a świadomi tego przywódcy dążą do budowania wielkości swoich państw. Co za tym idzie, nie można ślepo wierzyć w to, że dobrobyt Polaków stworzy obcy kapitał. Niemcy, do których profesor cały czas się odnosi, bo tam prowadzi od wielu lat wykłady, są właśnie patriotami gospodarczymi. Siłę swojego państwa zbudowali na solidności i efektywności, ale też na tym, że większość produkcji utrzymywana jest w rodzimych firmach.
Zdaniem Krasnodębskiego pozytywnym stereotypem Polaków, jaki zaczyna przebijać się w Niemczech jest umiłowanie wolności i równości obywateli. Powoduje to jednak, że choć Polacy są nie do zniszczenia, to przez ostatnie kilkaset lat nie byli w stanie stworzyć silnego państwa opartego na hierarchii, dyscyplinie i dobrze działającej biurokracji. Pozytywne jest to, że w Polsce AD 2012 nie ma może tylu patriotów co w 1939 roku, ale jest ich więcej niż w roku 1995, zauważa profesor. Mówi, że dla wielu Polaków przełomem była katastrofa smoleńska i dopiero po 10 kwietnia 2010 roku przyłączyli się oni do wspólnoty walczącej o prawdę i odwołującej się do historycznej ciągłości, którą tak dobrze rozumiał Lech Kaczyński.
Antoni Macierewicz zwrócił uwagę na to, że jeszcze dziś niektóre środowiska opiniotwórcze zmuszają Polaków do fałszywego wyboru pomiędzy działaniem na rzecz rozwoju gospodarczego i społecznego a patriotyzmem. Przed takim dylematem stawiali Polaków zaborcy i okupanci, którzy w polskości widzieli zagrożenie dla własnych interesów. A przecież tylko łącząc oba dążenia jest szansa na pełnowartościowy rozwój polskości zauważył poseł PiS. Nie można przy tym zapominać, że polskość została ukształtowana w symbiozie z Kościołem i wartości chrześcijańskie choć uniwersalne są spoiwem naszej wspólnoty.
Zdaniem Macierewicza, nie można marnować potencjału, jaki tkwi w Polsce. Józef Piłsudski mówił, że Polska jest skazana na wielkość i albo podejmie się swojej roli albo zginie. Ten potencjał może uwolnić przywódca, który to rozumie i ma wolę realizować taką politykę. Tymczasem zawodzą podstawowe funkcje państwa. Donald Tusk i jego administracja zrezygnowali z uczciwego śledztwa w sprawie katastrofy, w której zginął urzędujący prezydent i duża część elity państwa. Ci ludzie – zdaniem Macierewicza – abdykowali, zaparli się swojej roli jak targowiczanie. A przecież szefa rządu, ministrów i prokuraturę obowiązuje zasada suwerenności państwa na stałe określona w Konstytucji, której nie można unieważniać dla doraźnych celów politycznych.
Abp Józef Michalik przywołał historyczną triadę „Bóg – Honor – Ojczyzna” i uznał ją za najważniejsze wartości dla Polaków. Mówił, że można się zastanawiać co jest bardziej wartościowe: honor czy ojczyzna, ale kiedy Bóg stoi na pierwszym miejscu, inne wartości mają odpowiedni kontekst i prawidłową hierarchię. Zdaniem księdza arcybiskupa samym prawdziwym wyborem Pana Boga służy się ojczyźnie, budując jej etyczne fundamenty. Wiara powinna umacniać całe człowieczeństwo, w tym i postawę obywatelską, wspólnotową.
Jeśli ktoś chce być współcześnie patriotą, powinien zdaniem abp. Michalika przede wszystkim akceptować swój kraj i nie czuć kompleksów wobec innych narodów i kultur. Przeżywając frustracje w zetknięciu z innymi, trudniej wzbudzić w sobie troskę o własną ojczyznę, a bez tej troski trudno mówić o patriotyzmie. Tylko ludzie czujący emocjonalny związek z ojczyzną mogą być gotowi do poświęceń dla swojego środowiska i kraju czy choćby utożsamiać się z jego historią i kulturą zauważa ksiądz arcybiskup. Taki fundament, na który składa się także mocna hierarchia wartości daje człowiekowi siłę i odporność na manipulacje.
Współczesny patriotyzm powinien być zakorzeniony w historii, w polskich tradycjach i wierze, która jednak wykracza dużo dalej, bo jest uniwersalna. Według abp. Józefa Michalika ważne jest też zastanawianie się jaką treścią wypełniać patriotyzm, aby nie ograniczał się on do proporczyka i piosenki.
Dla Jana Pospieszalskiego patriotyzm może być interakcjami z całym środowiskiem, w którym się żyje, tym czym dla ryby jest woda. Czyli patriotyzm można wyrażać swoją postawą i poglądami w bardzo wielu kwestiach i sytuacjach i trudno to zdefiniować. Pospieszalski dużo mówił o dziennikarstwie w kontekście patriotyzmu. Jego zdaniem ma sens tylko takie dziennikarstwo, które pozwala rozpoznać społeczne zagrożenia i zaktywizować otoczenie na rzecz przeciwdziałania tymże problemom. Redaktor programu „Bliżej” dystansuje się od suchej, beznamiętnej sprawozdawczości na rzecz dziennikarstwa z misją, cementującego wspólnotę. Za jeden z głównych obowiązków dziennikarzy uznał patrzenie władzy na ręce.
O obecnej władzy w Polsce ma jak najgorsze zdanie, uznając ją za „nieudolną do bólu”, nie biorącą za nic odpowiedzialności i zadłużającą kraj oraz za taką, która doprowadziła do upokorzenia państwa wszystkim, co jest związane z katastrofą smoleńską. Zdaniem Pospieszalskiego za rządów POPSL Polska w wielu obszarach nie funkcjonuje jak suwerenny kraj. Trudno się więc dziwić, że coraz więcej Polaków niepokoi się o losy swojej ojczyzny. Zwraca uwagę, że w państwach Europy Zachodniej postawy patriotyczne wcale nie są uśpione, tylko przybrały one postać chłodnych kalkulacji, które przemieniają się w gorący patriotyzm w momentach kryzysowych.
Wojciech Wencel zauważył, że położenie Polski pomiędzy dwoma mocarstwami od wieków determinuje sytuację Polski. Ten, kto myśli, że historia się skończyła, kto bagatelizuje aspiracje Niemiec i Rosji tak naprawdę zaklina rzeczywistość. Sam fakt, że Polska istnieje, że nieustannie odradzało się nasze państwo jest jego zdaniem powodem do narodowej dumy. Według poety misją Polaków była budowa chrześcijańskiej cywilizacji i niesienie ducha wolności innym narodom. Szczególnie sąsiednim, co przekształciło się nawet w koncepcję federacji państw naszego regionu, do której nawiązywali w swej polityce Józef Piłsudski i Lech Kaczyński.
Ten dla kogo ważna jest tylko ciepła woda w kranie, nie jest zainteresowany losem sąsiadów zauważa Wencel. Ostrzega, że w jednoczeniu się wyłącznie w sprawach ekonomicznych nie ma głębszej idei, która by spajała wspólnotę i która by ją uszlachetniła. Spoiwem są za to wspólne polskie dzieje. Poeta bardzo krytycznie ocenia III RP, która jego zdaniem utraciła podmiotowość w polityce zagranicznej, ulegając wpływom niemieckim i rosyjskim. Mówi, że to państwo zużyte, które trzeba zburzyć, bo nie da się go zreformować. Za ostateczny przykład degeneracji podaje katastrofę smoleńską, od której pogardliwie się odwróciło, zignorowało śmierć własnego prezydenta i elity narodu.
Wencel zauważa duże podobieństwo polskiej historii do chrześcijaństwa. Zarówno w wymiarze duchowym, gdzie śmierć jest przezwyciężana jak i we wspólnych losach męczenników za wiarę i tych, którzy walczyli o niepodległość Polski. Wencel chciałby zmienić tłum na ulicach we wspólnotę narodową oraz wspólnotę wiernych. Ta ostatnia może być wehikułem chrześcijaństwa w całej Europie. Jak mówi poeta byłoby to spełnienie słów samego Chrystusa, który objawiając się siostrze Faustynie przekazał jej, że to z Polski wyjdzie iskra, która odmieni świat na Jego ostateczne przyjście.
Recenzja: Czarek
W Roninowym przeglądzie tygodnia publicyści próbowali rozszyfrować o co naprawdę chodzi w koncepcji „lewarowania” polskich długów zaproponowanej przez premiera Tuska w „expose” – czyli jak Polska wchodzi na drogą Fannie Mae i Freddie Mac, oraz kto i ile będzie mógł zarobić na nowym trójkącie Buchacza.
