W poprzednich latach laureatami nagrody byli m.in.: prozaik, tłumacz, reżyser Antoni Libera, kompozytorzy Wojciech Kilar i Michał Lorenc, reżyser Antoni Krauze, grafik Andrzej Krauze, reżyser Lech Majewski, rzeźbiarz i scenograf Jerzy Kalina, a także pisarz Marek Nowakowski.
Nad wyborem kandydata do nagrody obraduje kapituła, powołana pod honorowym patronatem śp. Jadwigi Kaczyńskiej w 2010 r. W skład kapituły wchodzą: Andrzej Gwiazda, prof. Zdzisław Krasnodębski, Zuzanna Kurtyka, Bogusław Nizieński, Joanna Wnuk-Nazarowa, Maryna Miklaszewska (sekretarz) oraz laureaci z poprzednich lat: Lech Majewski, Jerzy Kalina, Andrzej Krauze, Antoni Libera, Michał Lorenc, Jarosław Marek Rymkiewicz.
Także w tym roku w czasie trwającego w dniach 7-9 czerwca Kongresu Polska Wielki Projekt, który odbywał się w Arkadach Kubickiego w Warszawie, zostało wręczone to specjalne wyróżnienie.
Przed odczytaniem werdyktu uczczono minutą ciszy pamięć zmarłego w lutym członka kapituły, byłego premiera, śp. Jana Olszewskiego.
Decyzję kapituły odczytał przewodniczący rady programowej kongresu prof. Zdzisław Krasnodębski. Jak ogłosił, Nagrodę im. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego w roku 2019 "za dzieła historyczne o walorach wybitnych dzieł literackich, ukazywanie Polakom najgłębszej korzeni historii i bezustanne wskazywanie ideału niepodległości" otrzymuje historyk, publicysta, sowietolog, znawca stosunków polsko-rosyjskich prof. Andrzej Nowak.
Laudację laureata wygłosił pisarz Antoni Libera, który powiedział m.in.:
„Dorobek naukowy i pisarski profesora Andrzeja Nowaka jest do prawdy imponujący. Aż trudno uwierzyć że człowiek niespełna sześćdziesięcioletni zdążył ogłosił drukiem kilkadziesiąt książek, setki artykułów i wypowiedzi a nadto jeszcze intensywnie udzielał się na forum publicznym już to jako wykładowca akademicki i wychowawca młodzieży”
Wymienił monumentalne dzieło krakowskiego historyka - "Dzieje Polski", mające - według zapowiedzi - składać się z 11 tomów (ukazały się 3 tomy), które spotkało się z ogromnym zainteresowaniem czytelników. Libera podkreślił język autora, retoryczną swadę i klarowność wywodu, polszczyznę, a także zachowanie przez autora równowagi między obiektywizmem badacza a osobistym zaangażowaniem, wierność wobec źródeł i bezstronność wobec opisywanych zdarzeń. Jak zauważył, dzieła historyczne laureata "mają nie tylko wartość poznawczą, ale i wychowawczą, dają lekcje godności i powinności".
"Prof. Andrzej Nowak nie uwzniośla historii, nie gloryfikuje i nie upiększa, ale i nie deprecjonuje ani tym bardziej nie szydzi. Owszem, w swym krytycyzmie bywa surowy. Ale nigdy nie wrogi. Jest pryncypialny, ale nie małostkowy. Wynika to z troski i woli naprawy, a nie z poczucia wyższości lub wstydu".- mówił Antoni Libera.-
Prof. Andrzej Nowak ma głęboką świadomość, że losy każdego narodu, jego pomyślność i pozycja w świecie zależą nie tylko od zasobów materialnych, roztropności władzy i zewnętrznej koniunktury, lecz również i to w ogromnym stopniu, od samowiedzy społeczeństwa, od szacunku wobec własnej przeszłości, a wreszcie od wiary we własne siły i od dalekosiężnych ambicji".
Dlatego, jak zwrócił uwagę laudacji Antoni Libera, laureat
"uznał, że sama praca naukowa to za mało, że w czasach wielkiego fermentu cywilizacyjnego, w okresie wojny kultur i zagrożenia chrześcijaństwa historyk powinien rozszerzyć swoją rolę, wyjść poza akademię i uczyć swojego przedmiotu po sokratejsku - w trybie bezpośredniego dialogu ze społeczeństwem".
Nagrodę - statuetkę Janusza Kapusty wręczył prof. Andrzejowi Nowakowi prezes Prawa i Sprawiedliwości Jarosław Kaczyński, który podkreślił:
"Nagrodziliśmy jednego z najwybitniejszych intelektualistów współczesnej Polski".
Laureat, prof. Andrzej Nowak nawiązując do osoby patrona nagrody - Prezydenta Prof. Lecha Kaczyńskiego powiedział:
"Ta nagroda jest w oczywisty sposób dla mnie nie tylko największym wyróżnieniem ale także wiąże się z wyjątkowym wzruszeniem".
Dążenie do prawdy i sprawiedliwości wobec naszej przeszłości, wobec nas samych i tych, którzy wokół nas żyją, wydaje mi się tym, co spaja historię, politykę, tym co buduje Rzeczpospolitą.- podkreślił historyk.
Relacja: Margotte i Bernard
Więcej zdjęć:
https://www.flickr.com/photos/55306383@N03/albums/72157709154811721
