Dnia 13 marca 2019 r. w Centrum Edukacyjnym IPN – Przystanek Historia – odbyło się spotkanie z cyklu Tajemnice Wywiadu, zatytułowane „Wywiady państw komunistycznych wobec Polski”. Gośćmi Witolda Gadowskiego byli dr Przemysław Gasztold z BBH IPN i dr Tytus Jaskułowski z Oddziału IPN w Szczecinie.
Witold Gadowski zaczął od wspomnienia rozmowy przeprowadzonej z Czesławem Kiszczakiem. Usłyszał wówczas o kuriozalnym zdarzeniu, które później okazało się prawdziwe, a mianowicie Kiszczak otrzymał kiedyś od MFS (Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwowego Niemieckiej Republiki Demokratycznej – tzw Stasi) pismo z prośbą, aby przekazać im oryginały dokumentów dotyczących pewnych konkretnych nazistów. Jak stwierdził, wyczuł w tym podstęp i wysłał duplikaty. Gdy jakiś czas potem spotkał się z ministrem Bezpieczeństwa Państwowego NRD Erichem Mielke, ten zwrócił mu uwagę, że nie chodziło mu o duplikaty ale o oryginały. Czesław Kiszczak zarządził wówczas wewnętrzne śledztwo i trafił na trop specyficznej „działalności gospodarczej” Stasi, a mianowicie handlu teczkami nazistów z RFN-em.
Sprawę tę potwierdził i omówił dr Jaskułowski, wyjaśniając, że oryginalne dokumenty służyły często do pracy operacyjnej Stasi, przeważnie do szantażowania mieszkających w RFN byłych nazistów, ale również bywały zwyczajnie sprzedawane. Sprzedawani(!) bywali również więźniowie polityczni, również tacy, którzy zostali złapani przy próbie nielegalnego przekroczenia granicy NRD/RFN. Opowiedział też o kooperacji pomiędzy resortami bezpieczeństwa PRL i NRD.
Następnym tematem wywołanym przez Witolda Gadowskiego był zamach na Jana Pawła II i powiązania Ali Ağcy ze służbami bułgarskimi. Na wstępie dr Gasztold zweryfikował mity o dobrej czy też „braterskiej” współpracy służb krajów bloku socjalistycznego. Mówiąc dalej o powiązaniach Ali Ağcy ze służbami bułgarskimi w Rzymie, wspomniał jako jedno ze źródeł książkę pt.: „Ali Ağca nie był sam” wydaną przez IPN, omówił też znane fakty dotyczące tej współpracy.
Dr Tytus Jaskułowski opowiedział o zdarzeniu jakie miało miejsce w Hotelu Victoria w Warszawie w roku 1981. W restauracji hotelowej postrzelony zostaje jeden z przywódców terrorystycznej organizacji „Czarny Wrzesień” – Abu Daoud. Jak się okazało, przebywał on w Polsce na zaproszenie polskiego MSW, a po tym zamachu zainteresowała się nim aktywniej niemiecka STASI. Kontakty służb krajów bloku socjalistycznego z organizacjami terrorystycznymi związane były z handlem bronią – formalnie nielegalnym.
Witold Gadowski przypomniał dwie rozmowy dotyczące handlu bronią z terrorystami. Generał Jaruzelski, zapytany czy PRL handlowało bronią z terrorystami, odpowiedział: „Ależ skąd, przecież to byłoby naganne moralnie, nie mogliśmy tego robić.” Zapytany o to samo gen. Kiszczak odpowiedział: „Ależ oczywiście handlowaliśmy, ponieważ potrzebne nam były dewizy.”
Przemysław Gasztold opowiedział obszernie o handlu bronią w PRL-u, w tym o założonej w 1981 r. spółce SAS, należącej do terrorystycznej organizacji Abu Nidala, mieszczącej się w gmachu Intraco w Warszawie, a zajmującej się właśnie handlem bronią.
Na koniec poruszono wątek werbowania przez STASI osób, które później zrobiły kariery polityczne w III RP.
Relacja: Michał KK
