Krystyna Kersten - historyk dziejów najnowszych dla kilku pokoleń historyków PRL jest bardzo ważnym nauczycielem i niedościgłym wzorem naukowca. Do jej uczniów należy prof. Jan Żaryn, Paweł Kowal i Rafał Wnuk.
W książce "Narodziny systemu władzy" Krystyna Kersten ukazała tworzenie się systemu rządów komunistycznych, mechanizmy zależności od ZSRR, postawę Zachodu wobec Polski, dylematy polityków.
http://wydawnictwo.isppan.waw.pl/produkt/narodziny-systemu-wladzy-polska-1943-1948/
Paweł Kowal, który przyznał, że inspirował się pracami prof. Krystyny Kersten, czego dowodem jego książka "Koniec systemu władzy", zaznaczył: "Krystyna Kersten, jak na osobę, która nie zajmowała się nigdy polityką, rozumie mechanizmy przejmowania władzy i funkcjonowania partii politycznych, mechanizmy, które powodują, że partie podszywają się pod fałszywe tożsamości".
Prof. Jan Żaryn, który nie ukrywał przed prof. Kersten, gdy był jej doktorantem, że jest (a był to rok 1991) zwolennikiem ZCHN-u, związanym emocjonalnie z przedwojennym obozem narodowym, podkreślił, że Krystyna Kersten miała wyjątkowy talent pedagogiczny, była "rewelacyjnym historykiem, który potrafił nauczyć warsztatu" (..) Nie udawała, że ma inny życiorys".
Trzeba przypomnieć, że Krystyna Kersten od 1948 do 1957 roku należała do Związku Młodzieży Polskiej, w 1956 roku wstąpiła do do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, była członkiem Komitetu Zakładowego PZPR przy Polskiej Akademii Nauk. Sytuacja zmieniła się w 1956 roku, po wkroczeniu wojsk Układu Warszawskiego do Czechosłowacji, wówczas wystąpiła z partii. W 1975 roku podpisała tzw. List siedmiu do Edwarda Gierka, w którym krytykowała stosunki wewnętrzne w PRL. W sierpniu 1980 roku była sygnatariuszką apelu 64 intelektualistów popierającego postulaty strajkujących stoczniowców. Należała do Solidarności. Książka "Narodziny systemu władzy. Polska 1943-1948" została wydana po raz pierwszy w 1985 roku przez drugoobiegowe wydawnictwo "Krąg".
Rafał Wnuk stwierdził: "Była fantastycznym przewodnikiem po historii. Burzyła nasze schematy myślenia. (..) Miała fantastyczne poczucie humoru. (..) Był to przykład niezwykle ciepłej dobrej osoby, niezwykle mądrej, intelektualnie odważnej, bezkompromisowej".
Andrzej Paczkowski opowiadał o swoich kontaktach z prof. Kersten jako kolegą historykiem. Podkreślił, że "Narodziny systemu władzy" wyszły w okresie, gdy był ograniczony dostęp do źródeł archiwalnych.
Mimo tego Rafał Dudkiewicz zwrócił uwagę na walor aktualności tego opracowania.
"To jest w historiografii polskiej bardzo ważne dzieło, ale nie zachęcam aby było akceptowane w swojej treści w 100%". - zauważył prof. Żaryn. - "O podziemiu niepodległościowym nie ma tam, moim zdaniem, żadnego zdania pod którym byśmy się dzisiaj jako historycy mogli do końca podpisać".
Relacja:
wideo: Michał KK
tekst: Margotte
