W dyskusji wzięli udział: prof. dr hab. Andrzej Paczkowski (ISP PAN), dr hab. Mirosław Szumiło (IPN/UMCS), redaktor naczelny „Pamięci i Sprawiedliwości” oraz dr Piotr Gontarczyk (IPN). Spotkanie prowadził dr Rafał Łatka (IPN), zastępca redaktora naczelnego „Pamięci i Sprawiedliwości”.
Jak wyjaśnił redaktor naczelny czasopisma dr hab. Mirosław Szumiło, "Pamięć i Sprawiedliwość" to pismo naukowe poświęcone historii najnowszej, główny periodyk naukowy wydawany przez IPN. Każdy numer tego półrocznika ma swój temat przewodni, tematem numeru 32 są partie komunistyczne w Polsce i na świecie. Pretekstem do podjęcia tego tematu były znamienne rocznice, minęło boweim 100 lat od powstania Komunistycznej Partii Robotniczej Polski (później znanej jako KPP) i 70 lat od powstania PZPR.
Tematowi głównemu poświęcone są trzy eseje i 14 artykułów tematycznych. Pierwszy tekst (esej Johna Radzilowskiego) traktuje o Komunistycznej Partii Stanów Zjednoczonych.
W drugim eseju, zatytułowanym "Żydokomuna" w aparacie władzy "Polski Ludowej". Mit czy rzeczywistość?, dr hab. Mirosław Szumiło podjął temat „żydokomuny”, czyli dużej liczby Żydów w strukturach władzy komunistycznej w Polsce po 1944 r. Swoje rozważania oparł na dotychczasowych ustaleniach historyków, zawartych w opracowaniach i publikacjach źródłowych, oraz na wynikach własnych badań. Podjął próbę weryfikacji mitu „żydokomuny”, tzn. ustalenia, czy Żydzi rzeczywiście zajmowali tak wiele i tak wysokich stanowisk w aparacie władzy „Polski Ludowej”. Przyjrzał się także przyczynom zaangażowania Żydów po stronie komunistów i ich awansu w aparacie władzy oraz problemowi ich tożsamości narodowej.
Odwołując się do artykułu, prof. Paczkowski stwierdził: "Jest tu bardzo dobrze udokumentowane samo zjawisko, opisane jak ono wyglądało. (...) Artykuł wprowadza nowe informacje".
Autor eseju dr hab. Mirosław Szumiło wyjaśnił, że jego celem było zebranie dotychczasowej wiedzy na ten temat, podsumowanie badań różnych osób, w tym prof. Paczkowskiego oraz dołożenie jego własnych ustaleń. Historyk badał elity PZPR-u ale też okres KPP, analizował ankiety, teczki osobowe. "Tych liczb może jest trochę za dużo, ale na podstawie tych liczb jest dopiero potem podjęcie tematu przyczyn, dlaczego tak było". Odwoływał się także do autorów żydowskich, w tym Jeffa Schatza (The Generation. The Rise and Fall of the Jewish Communists of Poland).
W trzecim eseju numeru "Pamięci i Sprawiedliwości" Janusz Wrona podsumował rolę PZPR w życiu państwa i społeczeństwa polskiego.
Wśród artykułów spoza tego kręgu tematycznego warto zwrócić uwagę na artykuł dr. Rafała Łatki „Normalizacja” relacji państwo–Kościół w latach siedemdziesiątych XX wieku z perspektywy prymasa Stefana Wyszyńskiego – nieznany dokument z Sekretariatu Prymasa Polski.
Prezentowany numer czasopisma można pobrać w pliku PDF, publikacja nie jest przeznaczona do sprzedaży.
https://ipn.gov.pl/pl/publikacje/periodyki-ipn/pamiec-i-sprawiedliwosc/67747,Pamiec-i-Sprawiedliwosc-nr-2-32-2018.html
Relacja wideo: Michał KK
tekst - Margotte
