Dr Jan Parys przybliżył sylwetkę o. Bocheńskiego.
Dominikanin, jak podkreślił Parys, uważał, że podstawowym obowiązkiem młodego człowieka jest walczyć o Ojczyznę. Sam walczył zbrojnie (w czasie wojny polsko-bolszewickiej i w czasie II wojny światowej) i uważał, że święcenia kapłańskie nie zwalniają go z obowiązku wobec Ojczyzny. Pod koniec lat 30. napisał obszerne wykłady dla żołnierzy "De virtuti militari". Był zaangażowany w życie kraju. Z jednej strony interesował się nauką, pisał czasem trudne książki, ale uważał, że jego obowiązkiem jest wychowywać społeczeństwo.
Po wojnie pozostał na Zachodzie, w 1946 r. pod pseudonimem Józef Miche opublikował swoją pierwszą książkę sowietologiczną "Filozofia bolszewicka". Zamieszkał we Fryburgu, wykładał na tamtejszym uniwersytecie. Był jednym z pierwszych, którzy zaczęli na Zachodzie naukowo badać marksizm. - podkreślił Jan Parys. - Jest twórcą szkoły sowietologicznej. Był zapraszany jako ekspert do spraw komunizmu, był doradcą sześciu rządów zachodnich w sprawach walki z komunizmem.
Jego fundamentalna praca to "A history of formal logic", to ona zbudowała jego opozycję w świecie.
Jednocześnie o. Bocheński "miał wielki talent dydaktyczny. By łatwo i krótko mówić o trudnych rzeczach". Jego książki były tłumaczone na wiele języków i ukazywały się w wielkich nakładach.
O. Bocheński należał do szkoły lwowsko-warszawskiej (filozoficznej szkoły naukowej zapoczątkowanej przez Kazimierza Twardowskiego pod koniec XIX wieku we Lwowie i rozwijanej przez jego uczniów również w Warszawie), która dążyła do wykorzystania nowoczesnej logiki w myśleniu filozoficznym.
Dr Jan Parys wymienił główne założenia tego podejścia filozoficznego:
- trzeba analizować, czyli trudne problemy rozkładać na drobne pytania i starać się na nie odpowiadać, zanim przejdzie się do syntezy;
- język musi być precyzyjny, jasny i klarowny;
- trzeba używać logiki, czyli rozumować zgodnie z jej prawami ;
- trzeba dążyć do tego, żeby zajmować się światem obiektywnym, światem, który istnieje, a nie tym co my myślimy.
W 1964 r. został rektorem Uniwersytetu we Fryburgu, co było ukoronowaniem jego kariery, otrzymał także tytuły doktora honoris causa.
Dr Jan Parys wyjaśnił: "Ojciec Bocheński w Polsce był zakazany, gdyż krytykował marksizm, jego książek nie było wolno sprowadzać ani trzymać w bibliotekach, nie wolno go było nawet cytować. Był kompletnie przemilczany w Polsce ludowej, co spowodowało, że szeroka publiczność nie wiedziała, jaki miał światowy dorobek".
Po 1990 r. wybór jego prac ukazał się w serii "Biblioteka Klasyków Filozofii".
O. Józef Bocheński - jak mówił Jan Parys - interesował się kwestią wiary i rozumu czy logiki i wiary. Był zwolennikiem tezy, że nie ma sprzeczności między wiarą i nauką, twierdził, że im bardziej jesteśmy wierzący, tym bardziej musimy wierzyć w osiągnięcia nauki, a jeżeli czegoś nie potrafimy wyjaśnić z tego co się dzieje na świecie, to znaczy, że jeszcze jesteśmy niedoskonali. wierzył, że świat jest zbudowany logicznie, że obowiązują w nim prawa logiki, i że religia wymaga stosowania reguł myślenia precyzyjnego, gdyż powinniśmy dobrze wiedzieć w co wierzymy, nie tylko wierzyć, ale rozumieć w co wierzymy. Jego zdaniem, wiara to sprawy, które są wieczne, musimy tylko w nowym języku mówić o starych prawdach. Wiara się nie starzeje.
O. Bocheński twierdził, że rozum i logika to dar boży, więc katolik powinien ich używać.
Najważniejsza praca o. Bocheńskiego to były logiczne studia nad "Summą Teologiczną" św. Tomasza. Książka ukazała się już po śmierci autora w edycji niemieckiej, do tej pory nie doczekaliśmy się wydania polskiego.
Dr Jan Parys przypomniał, że w 1988 r. w wydawnictwie Noir sur Blanc ukazała się książka "Między logiką a wiarą", która jest autoryzowanym zapisem dziewięciu rozmów przeprowadzonych przez niego z ojcem Józefem M. Bocheńskim.
Z kolei już w Polsce w 1994 został opublikowany "Podręcznik mądrości tego świata", a w 1996 r. zbiór esejów "Lewica, religia, sowietologia". Ukazały się także kazania o. Bocheńskiego - zwraca uwagę prosty i jasny sposób przekazu podstawowych prawd życia chrześcijańskiego.
Podsumowując Parys powiedział:
"Mamy do czynienia z człowiekiem, który całe życie walczył o Polskę, czuł się Polakiem, chociaż żył przez większość czasu za granicą. I to jest przykład, jak można służyć Polsce bez względu na to gdzie się jest".
Relacja: Margotte (tekst) i Bernard (wideo i foto)
