“Obserwuję od jakiegoś czasu ogromną zmianę, która następuje w młodym pokoleniu. To szukanie własnej tożsamości i własnych bohaterów. Bardzo często są to właśnie bohaterowie lat wojny i powojnia, Żołnierze Wyklęci. Wielu młodych ludzi znalazło w nich wzorzec oddania Ojczyźnie, poświęcenia dla niej, gdy trzeba, absolutnie wszystkiego. Cieszę się, że dołożyłem do tego swą malutką cegiełkę” – mówił Wacław Holewiński, autor nagrodzonej książki “Opowiem ci o wolności” o losach “panien wyklętych”.
W Domu Literatury w Warszawie odbyło się uroczyste wręczenie Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza. Nagroda ufundowana w celu upamiętnienia postaci i dzieła tego polskiego pisarza i działacza politycznego jest przyznawana od 2002 roku. Poprzednimi laureatami byli:
Ewa i Władysław Siemaszkowie, Marek Jan Chodakiewicz, Wojciech Albiński, Eustachy Rylski, Janusz Krasiński, Tadeusz Isakowicz-Zaleski, Jarosław Marek Rymkiewicz, Bronisław Wildstein, Paweł Zyzak, Wojciech Wencel i Tomasz Merta.
Kapituła nagrody rozpatruje jako kandydatury utwory literackie (powieści, eseje, poezję) i publicystyczne (w tym polityczne) oraz naukowe rozprawy historyczne i krytycznoliterackie, napisane w języku polskim, wydane w formie książkowej w poprzednim roku i zgłoszone przez wydawców do konkursu. W skład kapituły wchodzą: Jan Michał Małek, Stanisław Michalkiewicz, Włodzimierz Odojewski, Jacek Trznadel, Zbigniew Zarywski, Rafał Ziemkiewicz, Tomasz Burek, Marek Nowakowski, Elżbieta Morawiec, Maciej Urbanowski, Halina Mackiewicz i Jacek Bartyzel.
Nagroda im. Józefa Mackiewicza wręczana jest corocznie 11 listopada. Zwycięzca otrzymuje medal z podobizną patrona i cytatem z jego książki "Tylko prawda jest ciekawa" oraz nagrodę pieniężną.
W tym roku jury przyznało dwa wyróżnienia, które otrzymali: Krzysztof Polechoński za monografię "Pisarz w czasach wojny i emigracji. Ferdynand Goetel i jego twórczość w latach 1939-1960"
oraz Piotr Zychowicz za książkę "Pakt Ribbentrop-Beck, czyli jak Polacy u boku III Rzeszy mogli pokonać Związek Sowiecki".
Laudację obu tych publikacji wygłosili: Maciej Urbanowski oraz Stanisław Michalkiewicz.
Nagrodę Literacką im. Józefa Mackiewicza zdobył Wacław Holewiński za książkę “Opowiem ci o wolności” wydaną przez Zysk i Ska.
Rafał Ziemkiewicz powiedział w laudacji, że laureat głównym przedmiotem swojej twórczości uczynił “przywracanie i przybliżanie nam ludzi godnych naszego najwyższego szacunku”.
“Opowiem ci o wolności” to powieść o losach “panien wyklętych”, uczestniczek antyniemieckiej i antybolszewickiej konspiracji narodowej, prześladowanych przez Gestapo i UB – Marii Nachtman “Agaty” i Walentyny Stempkowskiej “Platerówki”.
“Jak opowiadać o bohaterstwie i poświęceniu nie popadając w patos?” – mówił Rafał Ziemkiewicz – “Jak przybliżać współczesnemu Polakowi poddawanemu przez pół wieku praniu mózgu realnego socjalizmu, kuszonemu przez ostatnie dwie dekady obietnicą materialnej obfitości za cenę pogrążenia się w konsumpcjonistycznym panświnizmie? Jak przybliżać świat tak odmienny, nie wywołując efektu obcości i odrzucenia? Jak zawrzeć prawdę dla współczesnych historii tak odmiennego pokolenia, w którym heroizm wiary i patriotyzmu, w którym imperatyw bezwzględnego poświęcenia ojczyźnie był tak oczywisty jak oddychanie?".
"Literatura III RP ponad wszystko nie lubi prostoty, a już szczególnie tego, jak prosta jest w chrystianicznej swej czystości cnota. - kontynuował pisarz i publicysta. - Literatura III RP uczyniła cnotą penetrowanie i nie dla jej badania, a dla rozsmakowywania, psychik zwichrowanych, zboczonych, nikczemnych, w najlepszym przypadku chorobliwie słabych. Conradowską prostotę prawdy przywykła wykpiwać. Szczególnie tę prostotę, z jaką niemal całe polskie pokolenie wychowane w odrodzonej Polsce podjęło jako swój oczywisty obowiązek walkę z dwoma najeźdźcami, nie wahając się przed złożeniem największych ofiar. (..) [Holewiński] swoim bohaterkom, nie przypadkiem wybranym z tysięcy heroicznych życiorysów, towarzyszy bardzo blisko. Ta bliskość z jaką je przedstawia, ich dzień codzienny, ich miłosne porywy, ich codzienne ciche bohaterstwo łączniczek i konspiratorek, pozbawionych nawet tej męskiej ulgi, by od czasu do czasu wywrzeć swą pomstę za doznawane prześladowania ciosem noża, pięści lub wystrzałem, porusza nawet czytelnika, który z różnych przyczyn zatwardza swoje serce na martyrologię polskiej historii”.
“Powieść, którą honorujemy dziś nagrodą naszego wielkiego patrona, przepojona jest prawdą najczystszą. (..) Jest to prawda ducha tamtych ludzi, tamtej Polski, tamtej wiary i tamtego poświęcenia. Tylko prawda jest ciekawa – uczył nasz patron i można teraz dodać do tych słów – a ta właśnie prawda jest najciekawsza. Te dwa kobiece portrety są zbiorowym wskrzeszeniem. Kto dziś nas zrozumie? – pyta o swe niezliczone cierpienie i bohaterstwo jedna z bohaterek powieści. Dzięki naszemu laureatowi tych, którzy zrozumieją, będzie coraz więcej”.
Wacław Holewiński, dziękując za przyznanie nagrody, powiedział: “Miałem to szczęście wychowując się w domu bardzo mocno dotkniętym przez oba totalitaryzmy, w którym można było o wszystkim mówić. Od najmniejszego dziecka pewne prawdy były dla mnie absolutnie oczywiste”.
Pisarz podziękował także historykowi Leszkowi Żebrowskiemu: “To jest osoba, która jest niezwykle wręcz zasłużona dla odbudowywania w powszechnej świadomości Żołnierzy Wyklętych. Leszek przy każdej mojej książce, która jest poświęcona temu tematowi, absolutnie bezinteresownie mi pomagał, konsultował pewne fakty, dostarczał mi też dokumenty".
“To jest jedyna nagroda literacka w Polsce, na której mi bardzo zależało. Mam takie poczucie, że patron tej nagrody to być może największy z polskich pisarzy XX wieku. Być uhonorowanym tą nagrodą to naprawdę niezwykłe. W kapitule nagrody zasiadają ludzie od lat znani z niezależności swoich poglądów, więc to też dla mnie wielki honor, że chcieli pochylić się nad moją książką”.
Na koniec Holewiński zaapelował do innych pisarzy, żeby podejmowali temat Żołnierzy Wyklętych.
“Wiem, że mimo prób przysypania ich, nie tylko w sensie dosłownym, grubą warstwą ziemi, nikt już ich nie zapomni”. - dodał.
Laureat Nagrody im. Józefa Mackiewicza przytoczył słowa homilli ks. komandora Janusza Bąka, wypowiedziane w katedrze polowej Wojska Polskiego w czasie mszy za Ojczyznę: “Naród, który nie umie nawiązać do dziejów , który nie może się wypowiedzieć zgodnie z własną duchowością jest narodem niewolniczym. Naród który odcina się od historii, który się jej wstydzi, który wychowuje młode pokolenia bez powiązań historycznych to naród renegatów. Taki naród skazuje się na dobrowolną śmierć”.
“Obserwuję od jakiegoś czasu ogromną zmianę, która następuje w młodym pokoleniu. To szukanie własnej tożsamości i własnych bohaterów. Bardzo często są to właśnie bohaterowie lat wojny i powojnia, Żołnierze Wyklęci. Wielu młodych ludzi znalazło w nich wzorzec oddania Ojczyźnie, poświęcenia dla niej, gdy trzeba, absolutnie wszystkiego. Cieszę się, że dołożyłem do tego swą malutką cegiełkę”.
Film z uroczystości wręczenia nagród:
Bohaterki powieści “Opowiem ci o wolności” podczas okupacji wstąpiły do walczącego podziemia, Narodowych Sił Zbrojnych, stając się "Agatą" i "Platerówką". Podjęły się niebezpiecznej misji, za co jedna trafiła do katowni UB, a druga do obozu koncentracyjnego w Ravensbrueck. Po powrocie czekało je wspólne ciężkie więzienie dla wrogów władzy ludowej.
Wśród nominowanych w tym roku do Nagrody im. Józefa Mackiewicza znaleźli się także: Maryna Miklaszewska "Spotkałam kiedyś prawdziwego hipstera”, Jan Polkowski “Głosy”. Andrzej Nowak "Strachy i Lachy", Leszek Żebrowski “Mity przeciwko Polsce. Żydzi, Polacy, Komunizm 1939-2012”, Bogdan Rymanowski “Ubek”, Kazimierz Brakoniecki “Chiazma”, Monika Kacprzak "Pułapki politycznej poprawności" i Jerzy Kędzierski “Opowieść mężczyzny który zarabia śpiąc”.
Relacja: Margotte
Pierwotnie opublikowano:
Blogpress, pon., 18/11/2013 - 18:28
